Resultaten

Uit de enquête bij jeugdspelers en spelers uit het eerste elftal van een BVO is gebleken dat de helft van de voetballers graag een onafhankelijke coach wil. 33% van de voetballers hebben geen behoefte aan deze vorm van begeleiding, zij kunnen met problemen terecht bij familie of bij hun trainer. Een kleine groep voetballers (16%) geeft aan dat zij een vertrouwenspersoon, topsportbegeleider of anders bezoeken. De wens vanuit de voetballers is duidelijk, het merendeel (51%) heeft behoefte aan een onafhankelijke coach. De persoon die deze rol invult moet interesse tonen, motiveren, adviseren en vertrouwen geven. De voetballers hopen dat deze persoon de persoon achter de voetballer wil leren kennen. 

In de fieldresearch is verder gekeken dan de sport voetbal. De enquête die afgenomen is bij de voetballers, is ook ingevuld door volwassen topsporters van 12 diverse sporten waaronder o.a. atletiek, basketbal en wielrennen. Ondanks dat dit veel verschillende sporten en culturen betreft, en dit volwassen topsporters betreft die in veel gevallen al een persoonlijke begeleider te hebben, zijn de resultaten nagenoeg gelijk aan de antwoorden van de voetballers. Bij deze diverse groep geeft alsnog 50% aan behoefte te hebben aan een onafhankelijke begeleider. Ongeveer 30% geeft aan dit al gevonden te hebben in de vorm van een coach/trainer. De laatste 20% geeft aan geen behoefte te hebben aan een vertrouwenspersoon. 

Uit de interviews met de professionals uit het voetballandschap blijkt dat ook de professionals een onafhankelijke begeleider missen voor de jeugdvoetballers binnen de jeugdopleiding bij de voetbalclub waarbij ze werkzaam zijn. Deze persoon kan als aanspreekpunt dienen voor spelers die de behoeften hebben om hun hart te luchten of een gesprek aan te gaan zowel zaken binnen als buiten het veld.

De verschillen tussen de BVO’s zijn groot, de grotere clubs hebben vaker een onafhankelijke begeleider voor de jeugdspelers dan de kleinere clubs. Dit is veelal afhankelijk van financiering, desondanks zijn de professionals van mening dat dit een standaard moet worden binnen de topsportcultuur. De individuele aandacht, en het vertrouwelijke coaching gesprek is de thermometer om te peilen hoe het werkelijk met het individu gaat. 

In de interviews is onder andere de vraag gesteld hoe de ideale situatie er uit zou zien rondom topsport begeleiding. De professionals geven aan dat zij het liefste zien dat elke club een of meerdere onafhankelijke begeleiders in dienst neemt. Op basis van het interview met Bart Heuvingh, is gebleken dat AZ Alkmaar al geruime tijd bezig is met het begeleiden van de topsporters in de jeugd, om nog meer impact te genereren gaat AZ deze functie opschalen om zoveel mogelijk spelers de hulp en aandacht te geven die zij verdienen. 

De literatuur bevestigd wat de jeugdspelers, de volwassen topsporters van diverse sporten en de professionals uit het voetballandschap aangeven. In het onderzoek Voetbal en Mentaal Talent van Geusens, et al (2021) geven 14 van de 16 spelers van De Graafschap O18 aan dat zij behoefte hebben aan een individuele begeleider die de spelers kan helpen met hun topsportbeoefening. De onderwerpen die de spelers graag willen bespreken zijn variërend, de onderwerpen stress, sport, voeding, mentaal, coaching en vertrouwen komen het vaakste terug in de antwoorden.

Uit onderzoek van Temple en Crane (2015) - waar onderzocht is wat de beweegredenen zijn van drop-outs - komt naar voren dat onbegrip, desinteresse naar de sporter en niet gehoord voelen een van de grootste items zijn rondom het beëindigen van hun topsport carrière. De slechte relatie met coaches en weinige speeltijd was voor velen van hen de beslissende factor om de sportactiviteiten te stoppen.

Het Mulier instituut bevestigd met het onderzoek ‘Alles voor de sport?!’ (2009) dit beeld; overtraining, geen individuele (mentale) begeleiding en blessures zijn de belangrijkste redenen om vroegtijdig te stoppen met topsport. Talenten met veel potentie en weinig problemen krijgen veel aandacht, maar er is onvoldoende ondersteuning voor de talenten die fysieke, mentale of persoonlijke problemen hebben en voor uitvallers.

Uit het IOC-consensus statement blijkt dat het presteren en winnen vaak boven het welzijn van de sporter staat. Een ‘winner-takes-it-all’ mentaliteit, die kan doorslaan wanneer de jeugdspelers ouder worden, en uiteindelijk ten koste kunnen gaan van de atleten zelf. Topsport is hiermee een ‘high pressure environment’ waar presteren altijd bovenaan staat. Wanneer de begeleiding voor de jeugdspelers te kort komt, en er geen veilig topsportklimaat heerst, kan dit schadelijk zijn voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van de spelers. Dit alles kan langdurige stress (Toxic Stress) veroorzaken wat schade kan aanrichten bij de spelers die actief zijn in de topsport.